Rosella Papağanı

Avustralya kökenli rosellalar, papağanlar arasında yaygın olarak beslenilen bir türdür. Çok önceleri muhabbet kuşları da rossela ailesinden sayılıyordu fakat yıllar içinde yapılan araştırmalar muhabbet kuşlarını bu guruptan ayırdı ve kendi başına bir aile olarak ele aldı.

Genel isimleri bizde İngilizce de rosella diye geçen bu papağan gurubunun kendisi her ne kadar ufak olsa da aslında içerdiği sayı küçümsenmeyecek kadar fazla.

Bilim adamları uzun süre bu gurup ile ilgili tereddüt de kalmış, fikir ayrılıkları yaşamıştır. Araştırmaların neticesinde bu guruba ait kabul edilen systematize kısaca şu şekildedir.

Sınıf: Kuşlar-papağanlar (Psittaciformes)
Aile: Platycercidae

Alt Türleri

• Platycercinae
• Neopheminae
• Lathaminae

Bizim bu bölümde işleyeceğimiz sadece bu sınıfın alt ailesine giren Platycercinae ailesi.8 türden ve yine bunlara bağlı 25 adet alt türden oluşur. biz bu türleri ve alt türleri burada kısaca ve sadece isimleri ile verip geçeceğim. Zira bizim konumuza ait olan bu aile içinde mevcut türlerden sadece Platycercus türü ve ona bağlı alt türler, yani gerçek Rosellalar diye bilinen grupturç  Rosella türünün ortak özelliği sayılan en belirgin yönleri; sırt kısımda ki siyah, siyah-kahve tüylerinde olan sarı, yeşil veya kırmızı ya da tersi pullu renk dağılımıdır. Aynı şekilde yanaklarında beyaz, sarı veya mavi renkte ki yanak benleri de bu türe ait bir ortak özelliktir. Bu tür, kuyruk tüylerini, eşleşme döneminde yelpaze gibi açıp sağa solla sallamasıyla da bilinir. Basamaklı en uzunu 4 adet, eşit boyda tüyden oluşan uzun kuyrukları uç kısmına doğru normalde olduğu gibi daralmaz o şekilde geniş kalır. Yaklaşık 26–38 arasında değişen boyları olduklarından, orta boy papağanlar gurubuna girerler. Büyük guruplar halinde bir arada yaşamayı sevseler de içlerinden bazı türlerin eşli daha ufak guruplar halinde yaşadığı bilinir. Bu türe giren papağanların yemlerini yerde dolaşarak, eşelenerek temin ederler. Uzun olan bacak kısımları onlara yerde yem arayışı sırasında yaptıkları yürüyüşleri kolaylaştırmaktadır. Ayrıca üst gagalarında göze çarpıcı şekilde bir kerte (çentik) vardır.

Platycercinae Türleri

– Barnardius

Alt Türleri:

• Barnardius barnardi
• Barnardius zonarius

– Cyanoramphus

Alt Türleri:

• Cyanoramphus auriceps
• Cyanoramphus novaezelandiae
• Cyanoramphus unicolor

– Eunymphicus

Alt Türü:

• Eunymphicus cornutus

– Layardiella

• Bilinen alt türü yoktur.

– Platycercus

Alt Türleri:

• Platycercus Adeleidae
• Platycercus caledonicus
• Platycercus elegans
• Platycercus eximius
• Platycercus flaveolus
• Platycercus icterotis
• Platycercus venustus

– Prosopeia

Alt Türleri:

• Prosopeia personata
• Prosopeia splendens
• Prosopeia tabuensis

– Psephotus

Alt Türleri:

• Psephotus chrysoptergius
• Psephotus dissimilis
• Psephotus haematogaster
• Psephotus haematonotus
• Psephotus pulcherrimus(bu türün nesli tükenmiş olarak biliniyor)
• Psephotus varius

– Purpureicephalus

Alt Türleri:

• Purpureicephalus spurius

Rosella türünün ortak özelliği sayılan en belirgin yönleri; sırt kısmındaki siyah, siyah – kahve tüylerinde olan sarı, yeşil, kırmızı ya da tersi pullu renk dağılımıdır. Aynı şekilde yine yanaklarında beyaz, sarı veya mavi renkteki yanak benleri de bu türe ait bir ortak özelliktir. Birde bu tür, kuyruk tüylerini, eşleşme döneminde yelpaze gibi açıp sağa sola sallamasıyla da bilinir. Basamaklı ve en uzunu 4 adet, eşit boyda türden oluşan uzun kuyrukları uç kısmına doğru normalde olduğu gibi daralmaz o şekilde geniş kalır. Yaklaşık 26 – 38 arasında değişen boyları da olduklarından, orta boy papağanlar grubuna girerler. Çoğunlukla büyük gruplar halinde bir arada yaşamayı sevseler de içlerinden bazı türlerin eşli ve daha ufak gruplar halinde yaşadığı bilinir. Bu türe giren tüm papağanlar yemlerini yerde dolaşarak, eşelenerek temin ederler. Bir hayli uzun olan bacak kısımları onlara yerde yem arayışı sırasında yaptıkları yürüyüşleri epeyi kolaylaştırmaktadır. Ayrıca üst gagalarında göe çarpıcı şekilde bir kerte(çentik) vardır.

Rosella Papağanı Kısa Tarihçesi

18i yy. ortalarında Platycercus türleri Avrupa’ya getirilmiştir. İlk başta İngiltere’de(Londra) bazı egzotik bahçelerde daha sonrasında ise kişisel salmalarda başarıyla üretilmişlerdir. Mükemmel renk amonileri ve rahatsızlık vermeyen sesleri ile kısa süre içinde birçok papağan sever hayran kitlesi tarafından kabul görmüş bir türdür. Yılın tüm zamanı don tehlikesine karşı hazırlanmış ayrı bir bölme ile açık salmalarda kolayca barındırılabiliyorlardı. Sadece eşleşme döneminde oluşabilecek saldırgan davranışları önlemek adına çift bazında ayrılmaları üretim için yeterli oluyordu. Zaten doğal yaşam alanlarında da eşleşme dönemlerinde sürüden ayrı çift olarak yaşarlar.

Rosella Papağanlarının Yaşam Alanları

Avustralya kıtasına geniş şekilde dağılmış olan Rosellaların yaşam alanları, açık ve kurak savanlardan, batıdaki kıyı ormanlarına, kuzeydeki mangrov ormanlarına kadar değişen bölgelerdir. Bazı türlerinde şehir kesimlerinde parkları ve bahçeleri yaşam alanı olarak belirlediği bilinmektedir.

Türlerin kısaca barındıkları doğal yaşam alanları şu şekilde sıralanabilir;

Platycercus Eximius : Avustralya, Güneyde Yeni Güney Galler, Victoria ve Güneybatıya doğru Güney – Avustralya

Platycercus Elegans : Doğu ve Güney Avustralya’nın kıyı kesimleri

Paltycercus Flaveolus : Avustralya, Güneyde Yeni Güney Galler

Platycercus icterotis : Güneybatı Avustralya

Platycercus Adeleidae : Güney Avustralya ve adeleidae şehri

Platycercus venustus : Avustralya, Kuzey Kimberly çevresi ve kuzey toprakları

Platycercus caledonicus : Tazmanya ve çevre adaları, özellikle de kuzey ve kuzeydoğu kısımlarına doğru yaygındırlar.

Platycercus adscitus : Avustralya, Queensland ve Kuzey Yeni Güney Galler

Rosella Papağanları Doğal Ortamda Beslenme Şekilleri

Bu türe giren tüm papağan yemlerini yerde dolaşarak, eşelenerek temin ederler. Step ve bozkırlarda bazen de ormanlık bölgeler de yemlenirler. Çim tohumları, yemişler, meyveler(özellikle elma çok severler), çiçek ve çiçek tohumları, nektar, sebzemsi bitkiler, ağaç(özellikle de okaliptüs ve akasya) ve çalı tohumları, goncaları ve böcek larvaları yediklerinin başında gelenlerdir. Özellikle de günlük yem ihtiyaçlarının nerdeyse %50’ye varan bir oranının böcek larvalarından oluştuğu yapılan araştırmalar sonucu tespit edilmiştir.

Rosella Papağanlarının Doğal Yaşamda Davranış Şekilleri

Rosellalar gayet hareketli, enerjik papağanlardır. Günün çoğunu yerlerde yem arayarak geçirip uzun yollar kat ederler. Çevre koşullarına ve iklim koşullarına karşıda dayanıklı bir yapıya sahiptirler. Aşırı olmadığı sürece karlı havada bile dışarıda rahatça yaşamlarını idame ettirebilirler. Genellikle üreme dönemi dışında diğer türlerle huzur içinde bir arada yaşadıkları gözlemlenmiştir. Kendi familyası dışında; ama aynı familyada veya alt familyada olan türdeşleri ile eşleşme döneminde bir araya geldiği sıkça görülür. Türlerin kesinleştirilip belirlenmesi açısından her ne kadar araştırmacıları yoran bir konu olsa da bu maalesef önlenemeyen bir olaydır. Meyve yemeyi sevdiklerinden çevrede bulunan meyve bahçelerini sıkça ziyaret edip hasar verirler. Bu da avlanmalarına neden olur. Zaten bugün içinde sadece isim olarak bulunan bazı türlerin neslinin tükenmesinde bu konuda etkin rol oynayan faktörlerdendir. Zaman içinde gelişen şehirleşme çalışmaları maalesef onlarında yaşam alanlarını daraltmıştır.

Rosella Papağanlarının Doğal Ortamda Üremeleri

Her türün aslında birbirinden ayrılan bazı üreme özellikleri mevcuttur. Fakat burada hepsini tek tek ele almak zor olacağı için genel anlamda bu konuda şunu belirtebiliriz. Sene içinde birkaç kez kuluçkaya girip birçok yavruyu sağlıklı şekilde yetiştiren türlerdir. Yuvalarını çoğunlukla ağaçların kovuk ve oyuklarında yaparlar.

Genelde kuluçkaları 2 – 9 arası yumurtadan oluşur. Kuluçka süreleri de ortalama olarak 3 hafta sürer. Yavrular yumurtadan çıktıklarında ise yaklaşık 5 hafta ebeveynleri tarafından beslenip yuvadan ayrılırlar.

Üreme döneminde genel olarak saldırgan oldukları ve eşleriyle ağaç kovuklarında yaptıkları, yuvalarında başka papağan gruplarından ayrı yaşadıkları gözlemlenmiştir. Yine bu dönemde çifti huzursuz eden bir müdahale olduğunda çetin kavgaların yaşadığı da veriler arasındadır.

Rosella Papağanları Evcil Olarak Bakımları

Rosella alacak kişilere yapılması gereken ilk tavsiye aldıkları evcillerini önce hemen parazit bakımından geçirmeleri olacaktır. Rosella papağanları yerde yemlenen türler olduklarından bunlardan bunlarda sıkça iç parazit gelişir. Bu da önlem alınması gereken önemli bir durumdur.

Roselllar arasında insanlar tarafından yaygın şekilde benimsenmiş 4-5 tür mevcuttur. Muhteşem görünüşlü göz alıcı renklerinden ötürü de sevilen papağanlar arasındadırlar. Diğer papağanlarla kıyaslandıklarında rahatsız edici bir sesleri de yoktur. Zaten bu da tercih edilmeleri nedenlerinden birisidir. İyi bakıldıklarında kafes ortamında 15-20 yıl yaşam süreleri vardır. Fakat önemle belirtilmesi gereken kon Rosellaların eğitile bilirliklerinin çok düşük olmasıdır. Genelde eğitime yatkın türler değildirler. Kendi başlarına bırakılmayı severler. Kendileri içinde diğer türlerde alışmış olduğumuz eşlerini birbirini kaşıması ve tüylerini temizlemesi bunlarda görülen bir davranış değildir. Bu durumda zaten alışmalarındaki zorluk faktörlerinden bir tanesi olarak bilinir. Birlikte yaşadıkları kişilere alışmaları hem zor hem de uzun bir süreç ister. Karşılarına gelen her yeniliğe veya yeni şahsa karşı ürkek ve güvensiz bir tavır sergilerler.

Başta da belirttiğimiz gibi çok hareketli bir tür olduğu için bunları  piyasada satılan mevcut kafeslerde barındırmak onlara işkence yapmak anlamında olacaktır. Deyim yerindeyse “Kaplanı Kafese Tıkmak” diye açıklanabilir. Bu durum gün içinde gün içinde kısa dinlenme süreleri dışında sürekli bir hareket içinde olmayı severler. Kemirme güdüleri fazlasıyla gelişmiştir. Bu nedenle barınakları içinde klasik tünekler yerine mutlaka, değişik şekillerde, üzerinden atlayıp da bir hayli geniş geniş tutulmalı bunun için eğer rosella besleme kararı içindeyseniz kafes yerine daha geniş bir alan sunan oda tipi bir salmayı mutlaka tercih edin. İklim koşullarına karşın dayanıklı oldukları için, mevcut ikliminizde donma tehlikesi varsa, buna önlem olsun diye ufak bir sığınma odası bulunan dış salmalarda da çok rahat üretip besleyebileceğiniz bir türdür. Dış salma yapmaya karar verdiğinizde dikkat etmeniz gereken tek konu üretim döneminde eşleri birbirinden sorun çıkarmayacak şekilde ayırabilecek salma modelinizin olmasıdır. Rosellalarınız dış salmalarda barındırılacaksa mutlak sene içinde en az iki kere iç parazit ilaçlaması yapmanız sağlık açısından önemlidir.

Rosellalar; beslenme şekilleri olarak Sultan Papağanı türündeki orta papağanlarla aynıdır. Bunları da beslerken piyasada satılan hazır orta papağan grubu yemlerinden alabilirsiniz. Fakat bunun yanı sıra Rosellanıza başta elma olmak üzere mutlaka meyve ve çimlenmiş tohum da vermeniz gerekir. Ayrıca yemlenme şekilleri gereği, doğal ortamlarında gün içinde yaklaşık %50’ye varan oranda böcek ve böcek larvaları tüketirler. Evcil bakımlarında da bu gıdayı en azından, piyasada hazır satılan yemler şeklinde almalarını sağlamak gerekir.