Papağanlarda Bağırma ve Çığlık Atma

Papağanlarda karşılaşılan en önemli sorunlardan biride bağırma ve çığlık atmadır. Kulağı tırmalayıcı sesleri ile sizi oldukça rahatsız eder. Gün geçtikçe artan komşu şikayetleri, sizi çaresiz bırakabilir.

Normalde av hayvanı olan papağanlar, ana vatanlarında sürüler halinde yaşarlar. Bu sürülerin egemen oldukları belirli bir coğrafi alan mevcuttur. Bu alan içerisindeki sosyal ilişkiler ve iletişim, papağanların çıkardıkları bir takım seslerle sağlanmakta ve güç kazanmaktadır. Gözcü görevi görenler, bir tehlike durumunda bağırma ve çığlık yolu ile diğer sürü üyelerini uyarırlar. Böylece hem avcı hayvanın dikkati dağılmakta, hemde herkesin tehlikeden haberdar olması sağlanmaktadır. Bağırma, aynı zamanda avcılara karşı bir güç gösteri ve göz dağı verme yolu olarakda kullanılmaktadır. Ayrıca sürüden bir papağanın, diğer sürü üyelerine kendi yerini göstermesi amaçlanmış olabilir.

Papağanlar aynı zamanda vahşi hayvan özelliği taşımaktadır. Her ne kadar aldığımız papağan elde yetişmiş bir yavru olsa bile bir veya iki kuşak öncesi ataları vahşi oldukları için içgüdüsel davranış olarak tehlike anında, dikkati o yöne çekmek için bağırma silahını kullanacaktır.

Doğası gereği sürü içinde yaşama mantığını devam ettiren papağanlar, sizinle de sosyal ilişki içinde olmak isteyeceklerdir. Sabah olunca siz işe giderken, evi terk etmenize bir anlam veremezler. İçgüdüsel olarak terk edilmişlik papağanlar için tehlike işaretidir. Ve yine içgüdülerine göre davranarak çığlık atmaya başlar. Amaç, acil durumun diğer üyelere iletilmesidir.

Zamanla bağırma ve çığlık atma, siz evin içinde iken de ortaya çıkabilir. Bu durum, papağanınızın sizinle kontak kurmak istemesiyle açıklanır. İlgisiz kalan, canı sıkılan veya birşeyden korkan papağan, diğer fertlere konumunu bildiriyor olabilir.

Tecrübesiz papağan sahipleri, bu sevimsiz olay karşısında genelde ne yapacaklarını bilemeyip telaşla papağanın bulunduğu odaya girerek onu susturmaya çalışırlar. Amacına ulaşan papağan, sahibi odayı terk edince tekrar aynı yola başvuracaktır. Zamanla bağırmanın karşılığında isteklerini elde etmeleri bu davranış iyice pekiştirecek, işin içinden çıkılmaz bir hal almasına neden olacaktır. Artık dayanacak gücü kalmayan papağan sahipleri her bağırmada koşarak gelecek ve “Çeneni Kapa, Sus” vb. şeklinde onlar da bağırmaya başlayacaktır. Bağırma yolu ile karşınızdaki bir insanı susturabilirsiniz. Fakat, bağırmasına karşılık gören papağan, olayı eğlenceli bir hale dönüştürdüğünü fark ederek, istenmeden ikinci ödülüne sahip olacaktır. Hele bir de çenesi kapansın diye yiyecek birşeyler verilir ise, üçüncü ödülünü de almış olacak, artık karnı acıkınca da bağırmaya başlayacaktır.

Papağan Bağırma Eğitimi

Bu davranışlara karşılık neler yapabiliriz?
Bu yanlış davranışı ortadan kaldırma konusu, oldukça hassasdır. Özellikle, bağıran papağanınızın yanına heyecanla koşmayınız. Davranışı pekiştirmiş olursunuz. Sadece bağırınca değil, istenmeyen bir davranış da bulununca da yanına koşarak gitmeyiniz. Papağanlarda bunu eğlenceli bir oyun olarak algılar. Örneğin mobilyalarınızı tırtıklarken, dikkatini başka bir yöne çekmeye çalışınız. Eğer ona bağırırsanız, bunu oyun zanneder ve mobilyalarınızdan uzak, kafesinde bile olsa tırtıklama sesine devam ederek sizi yanına çağırır. Veya papağanlarda ailenin bir ferdini ısırınca yüksek sesle gülerseniz, heyecanlanan papağan ısırmayı bir oyun olarak algılayacak ve buna devam edecektir.

Bağırmayı hiç önemsememek bu davranışın süre ve şiddetini azaltabilir. Fakat ailenin diğer bireyleri tarafından önemsenmediği ve terk edildiği hissine de kapılabilir. Dikkatinizi çekmek için, bu sefer diğer bir davranış  bozukluğu olan tüylerini yolmaya başlayabilir.

Papağan Bağırması

Papağanınız bağırmaya başladığında, susmasını bekleyiniz. Yavaşça odasına gidip yumuşak ve kararlı bir sesle “Hayır” vb. bir komut söyleyiniz. Gözlerine sertçe bakınız. Durumundan hoşnut olmadığınızı anlayacaktır.

Diğer olumsuz davranışların sona erdirilmesinde kullanılan dikkatini dağıtma yöntemi burada da işe yarayabilir.

Evden ayrılırken mutlaka yanına giderek güzel sözler söyleyiniz. “Hoşça kal” veya “By By” gibi sabit bir sözü tekrarlarsanız, zamanla bunu bir ayrılma komutu olarak kabul edecektir. Ana kapı önündeki telaşı görerek ayrılacağınızı anlayan papağanınız, bir süre sonra bu kelimeyi sizden önce söyleyerek sizi şaşırtabilir.

Eve döndüğünüzde de mutlaka yanına gelerek, “Merhaba” vb. güzel şeyler söyleyiniz. Zamanla gidişlerinizi uzun süreli bir ayrılış olmadığını anlayacak ve bundan sıkıntı duymayacak.

Hatasını anlatmanın diğer bir yolu da, bağırma anında kafesi örtmektir. Yaklaşık 10 dakika örtülü tutunuz. Bu süre zarfında papağanlarda bağırmanın hoşunuza gitmediğini anlayacaktır. Yalnız örtme işleminin amacına ulaşmasına için bağırmadan hemen sonra yapılması ve mutlaka bir süre sonra açılması gerekir. Yoksa papağanınız aradaki bağlantıyı anlayamaz. Yeniden bağırmaya başlarsa, siz de işlemi tekrarlayınız.

Papağanınıza asla vurmayınız. Birçok evcil hayvanın eğitiminde yanlış bir yöntem olarak kullanılan vurma veya vuruyor gibi yapma papağanlarda psikolojisini son derece olumsuz etkiler. Papağanlarda negatif sağlamlaştırıcı güç sistemi işlemez. Son derece zeki olan bu canlılara şiddet uygularsanız, aranızda oluşan veya oluşacak olan güven bağı zarar görür.

Papağanınız bağırmayı kesse de aile içindeki lider rolünüz nedeniyle evden ayrılırken ve eve gelince yanına uğrama işlemini kesinlikle bırakmayınız. Eğer tekrar kendini önemsiz ve güvensiz hissederse, bağırma problemi iç güdüsel olarak yeniden başlayacaktır. Gün geçtikçe, yerleşen bu olumsuz davranışdan kurtulmak daha zor olacaktır.