Papağanın Isırması Nasıl Engellenir?

Vahşi tabiatı nedeniyle, bir tehlike karşısında kendini korumaya programlı papağanlar, bunun için ısırma silahlarını kullanabilirler. Muhabbet kuşları, sultan papağanı ve cennet papağan gibi birkaç cins hariç, papağanların çoğu bir iki nesil öncesine kadar vahşi atalara sahiptirler. Ülkemiz şartlarında amazon, kakadu ve gri papağan üretimi olmadığı için veya çok sınırlı olduğundan, yüksek oranda sizin papağanınız zaten doğa ortamından yakalanmış vahşi bir papağandır. Bu durum içgüdüsel davranışın önemini vurgular. Diğer birçok davranış bozukluğunda olduğu gibi, korktuğu anda ısırma tepkisini göstermesi içgüdüsel bir davranış olarak değerlendirilmelidir. Papağan sahipleri eğitimleri sırasında onlarına aslında vahşi canlılar olduklarını akıllarından çıkarmazlarsa, daha iyi dostluk kurabilirler.

Senaryo genellikle aynıdır. Belirli süredir papağanına bakan sahibi, hiçbir problem yokken birden sevgili kuşunun kendini ısırdığını görür ve telaşa kapılır. Hayal kırıklığına uğrayan kişi, nasıl davranacağını bilemez ve o sinirle papağanına karşı şiddet içeren davranışlarda bulunur. Papağan ise, o güne kadar sevgisinden kesinlikle şüphe etmediği, dostu olarak gördüğü kişinin birden sert bir davranış göstermesinin nedenini anlayamaz. Aralarında oluşan güven unsuru yara almıştır.

Papağan Isırması Tehlikeli Mi?

Aslında tehlike anında ısırmalarını davranış bozukluğu olarak kabul etmemek gerekir. Özellikle genç papağanlar doğal yaşamda sürü içerisinde belirli bir mevki edinmek için, diğer akran sürü üyelerine karşı meydan okuyucu bir davranış sergilerler. Bu olay, sürü içinde kimin eşit kimin alt seviyede olduğunun tespit edildiği dönemlerde daha da şiddetlenir. Bu durum, sürü içinde genç papağanlarda, liderlik seçiminin yapıldığı zamanlarda sağlıklı bir davranış olarak değerlendirilmelidir. Aynı şekilde ev ortamında, kimin patron olduğunun bir davranış olarak değerlendirilmelidir. Aynı şekilde ev ortamında, kimin patron olduğunun saptanması için papağan aynı davranış modelini sergileyebilir. Eğer kişi, patronun kendisi olduğunu papağanına anlatmamışsa, papağan kontrolün ve liderliğin kendisinde olduğunu kabul eder. Isırma eyleminde bulunur. Burada papağan açısından bir problem yoktur. Problem, liderliğin tam olarak kendisine belirtilmemesinden kaynaklanmaktadır. Patronun kim olduğunun anlatılmasında, daha sonra değinilecek olan “emir adım at” eğitimi kullanılır.

Bebek papağanların ısırma nedenleri, genç papağanlara göre farklıdır. Bebekler daha çok deneyim elde etmek için ısırırlar. Gaga bebeklik döneminde papağanlar için nesneyi tanıma organıdır. Bu nedenle her cismi gagaları ile tartmak isterler. Acemi sahipleri tarafından parmaklarıyla gagaları oyuncak gibi oynanan papağan, yanlışlıkla ısırınca bağırma şeklinde bir tepkiyle karşılaşır. Böylece gaganın acı verici bir güç olduğunu anlamasına benzetilebilir. Tekrarlarsa zamanla bu deneyim pekişir. Bağırma papağanın hoşuna gideceğinden pekiştirmeyi artıracaktır. Papağan tekrar ısırınca, bağırma yerini şiddetli azarlamaya bırakır. Neler olduğunu tam olarak kestiremeyen ve bunu bir oyun olarak algılayan papağan için durum daha da eğlenceli bir hal almıştır.

Bebeklik ve gençlik dönemlerinde eğitilmiş, normal davranış gösteren bir papağan erişkin dönemine gelince aniden davranış değişikliği gösterebilir. Önceden sizinle kafes dışında oyunlar oynayan papağanımız, erişkin olunca aynı oyundan sıkılıp, tepkisini ısırma yolu ile gösterebilir. Aradaki dostluğu yeniden oluşturmak için papağanın davranışını değiştirmekten ziyade, içinde bulunduğu psikolojik durumu anlamaya çalışmak gerekir.

Papağan Isırırsa Ne Olur & Papağanlarda Yüz Isırıkları

Isırma davranış bozukluğunun en önemli tehlikesini yüz ısırıkları oluşturmaktadır. Bölgenin görünür yerde olması, özellikle güçlü ısırıklarda SKAR adını verdiğimi düzensiz dokunun oluşması, yüz ısırıklarının önemi daha da artırmaktadır. Ciddi yaralanmalarda yüzdeki bir yaranın iyileşmesi 6 ay sürebilir. Ayrıca yüzde burun ve kulaklar gibi çıkıntılı bölgelerin olması, ısırma sonucu kopmalara yol açmaktadır. Göz yaralanmaları ile kalıcı körlükler de ortaya çıkabilmektedir. Yüzdeki ciddi yaralanmalar sonucu, plastik cerrahi girişimi gerekecek düzeyde şekil bozuklukları oluşabilmektedir.

Yüz ısırıklarına, papağan ile öpüşme veya ağızdan çekirdek verme gibi aşırı yakınlaşma sonucu rastlanır. Defalarca ağızdan çekirdek alan papağan, içgüdülerine dayalı bir davranış örneği sergileyerek, size ciddi bir biçimde ısırabilir.

Doğal bir davranış örneği olarak papağanlar, sürünün diğer bireyleri ile devamlı rekabet içerisindedirler. Evdeki yaşamda sizin liderliğinizi kabullenmekle birlikte, fırsatını bulunca size gücünü gösterecek davranışlarda bulunmaktan çekinmeyecektir. Bu nedenle papağan kafesten çıkarınca el bileği, kol, diz bölgeleriniz hariç, göz hizasını geçecek yükseklikteki omzunuza koyarsanız, liderliğin kendine geçtiğini düşünen papağan, bunu göstermek için sizi ısırma isteyebilir.

Kararsız El Hareketleri

Elinizi ısırmasında korkup çektiğiniz sürece, papağan bunu hissedecek ve sizi ısıracaktır. Bu nedenle en küçük bir harakette eli çekmek, tutarsızlık olarak değerlendirilir.

Papağanlar tırmanırken gagalarını üçüncü ayak olarak kullanır. Ele tırmanırken de iki ayağını kullandıktan sonra parmağınızı gagası ile tutmak isteyecektir. Bu, aynı zamanda papağanın tüneyeceği dalı tartmak için de kullandığı bir yoldur. Eğer ısırıyor zannederek kafası karışır. Kararsız el hareketi göstermiş olursunuz. Olayı çözemeyen papağan bunu bir güç kaynağı olarak kullanır. Isırma sonucu bağırma ve eli silkerek çekme arttıkça durum papağan için daha eğlenceli bir hal alır. Bu korkuyu atamazsanız, kontrolü tamamen papağana devretmiş olursunuz.

Isırma huyu olmayan papağanlar, yeni biri ile tanıştırıldığında onu ısırabilirler. Bu durum o kişiye karşı bir güç gösterisi veya kıskançlık olarak değerlendirilebilir.

Isırmada Yapılan Diğer Hatalar

Bu davranış bozukluğu karşısında kesinlikle şiddet kullanmayınız. Fiziksel olarak ona zarar vermeniz durumunda, aranızda oluşan dostluğu büyük ölçüde zedelersiniz. Doğal ortamda papağanlar genelde birbirlerine karşı şiddet kullanmadıkları için, sizin bu davranışınızı düşmanı olduğunuz şeklinde yorumlayacaktır. Bu durumda, onun dostluğunu yeniden kazanmak büyük ölçüde zorlaşacaktır.

Yaygın bir davranış olan ısırılma anında papağanın gagadan tutularak sallanması da, ikili ilişkilere zarar verir. Bu durumda, papağan ya korkar ya da onunla oyun oynadığınızı zanneder. Her iki durumda da ısırmanın istemediğiniz bir davranış modeli olduğunu anlatamazsınız.

Kafes dışında meydana gelen ısırma olayında, ceza olarak kafese kapatılmanın papağan için bir anlamı yoktur. Zaten belirli bir süre sonra kafese tekrar konulacağı için, ısırmanın cezası şeklinde aradaki bağlantıyı kuramaz.

Papağan Isırırsa Yapılması Gerekenler

Isırma anında bu davranışı sona erdirmenin en güzel yolu, dikkatini başka yöne çekmektir. Aslında papağanınızın vücut dilini çözme açısından iyi bir gözlem yapıp, bazı özel davranışları not ederseniz, ısırma ve diğer saldırgan davranış öncesi pozisyonunu saptayarak önleminizi alabilirsiniz.

Genel olarak ısırma niyetli papağan;

• Tüyler kabarık, baş ileriye uzanmış
• Kanatlar açık, gözbebeği küçük veya göz bebeği büyük
• Heybetli pozisyonda, dikkat kesilmiş
• Gagayı bileme sıklığı artmış
• Zeminde ise, kafasını dibe daldırmış, huzursuz halde olabilir.

Papağanınızın tüyleri kabarık, kendinden geçmiş rahat bir pozisyonda olmasına da dikkat etmelisiniz. Vahşi ortamda sürü üyeleri dinlenirken, bazı bireyler nöbet tutarak tehlike anında diğer bireyleri bu durumdan haberdar ederler. Bu nedenle dinlenme durumundaki papağan aniden bir uyaran tarafından rahatsız edilirse, bunu bir tehlike işareti olarak algılar. İçgüdülerine göre hareket eden papağan, savunma durumuna geçerek o anda sizi ısırabilirler.

Eğer papağanınızı vahşi doğanın bir parçası olarak görüp, içgüdüsel davranışların olabileceğini kabullenirseniz, hal ve hareketlerini önceden kestirebilme şansınız daha yüksek olur. Genelde insanlar ilk ısırmadan sonra papağan eğitimine ara verip, sevimli kuşlarının neden bir canavar olduğunu merak ederler.

Isırmanın bertaraf edilmesindeki asıl amaç, liderin kim olduğunun papağana doğru bir biçimde anlatılmasıdır. Bu amaca ulaşmanın en doğru yolu ise, “emir adım at” eğitiminin ileride açıklanacağı şekilde papağanınıza verilmesinden geçer.

Ona bu durumdan memnun olmadığınızı göstermek için kaşlarınızı çatarak sert bir ifade ile bakınız. Yaptığı davranışın yanlış olduğunu ve sizin bunu onaylamadığınızı anlayacaktır. Bu durum karşısında ısırmaktan vazgeçecek ve sizin liderliğinizi kabul etmek zorunda kalacaktır. Kontrolün sizde olması karşısında, istenmeyen davranışlarını sonlandıracaktır.