Papağan Konuşturma Eğitimi

Papağanınızın kafesine alışmasından bir süre sonra “emir adım at” eğitimine başlayabilirsiniz. Doğası gereği sürü halinde yaşamaya alışık olan papağanlar, bir liderin öncülüğünde yaşamlarını sürdürürler. Sürünün diğer bireyleri arasında devamlı bir rekabet söz konusudur. Bu nedenle, papağanınıza liderin siz olduğunuzun eğitimini vermelisiniz. Bu da emir adım at eğitimi ile gerçekleşir.

Eğitim kafesin dışında yapılır. Mümkünse günün aynı saatinde eğitim veriniz. Eğitimde amaç, papağanın adım at emrine itaat etmesini sağlamak, böylece liderin siz olduğunu anlamasına yardımcı olmaktır. Her gün düzenli olarak çalışınız. 5 dakikalık sürelerle başlayınız. Başlangıçta çok zorlamayınız. Adım atmaya başladıktan sonra süreyi 15 dakika ile sınırlayınız.
Eğitim sırasında sağ elle papağanın karnına hafifçe bastırarak elinize tırmanmasını sağlayınız. Aynı anda yumuşak fakat kararlı bir sesle adım at komutunu tekrarlayınız. Önceleri ısırmaya çalışacaktır. Burada amaç, korktuğu için savunmanın yanı sıra, gagası ile elin sağlamlığını tartmaktır. Doğal ortamda kuşlar, tüneyeceği dalların sağlamlığını bu yolla anlamaya çalışırlar. Eğer tünemek istemiyorsa, sol elinize yönelir ve şaşkınlıkla ayağını sağ elinize atar. Zaman geçtikçe emir adım at eğitim daha sağlıklı bir hal alır. Komutu duyunca kendiliğinden ayağını kaldırır pozisyona gelinceye kadar eğitime devam ediniz.

Bazı papağan cinsleri diğerlerine göre konuşmaya daha yatkındır. Bir kısmı hiç konuşmazken veya konuşması birkaç kelime ile sınırlı kalırken, diğer cinsler ise mükemmel ses taklitçiliği ve geniş kelime dağarcığı ile insanları şaşırtırlar.

En güzel taklitçiler muhabbet kuşlarıdır. Özellikle yavru iken tek olarak eğitime alınan bu kuşlar, 1-2 ay gibi kısa sürede ilk kelimeleri söylemeye başlarlar. Zaman geçtikçe yeterli derecede ilgilenilirse, birçok kelimeyi doğru bir şekilde ve yerinde kullanarak taklit edebilirler. Bir süre sonra kelimeleri birleştirerek cümleler kurarlar. Fakat kelimeler çok net değildir. Ancak dikkatli dinlenirse anlaşılabilir.

Sultan papağanları fazla gürültücü olmamaları, zarif ve kibar duruşları ile birçok kuş sever tarafından tercih edilmektedir. Konuşma kapasiteleri ancak 10-12 kelimeye kadar genişleyebilir. Daha çok ıslık çalar gibi konuşurlar. Söyledikleri bu nedenle çok net anlaşılmaz. Kısa cümleler kurabilirler. Bu papağanlara özel olarak erkek cins beslenir. Kulağı tırmalayıcı bir ötüşleri vardır. Uzun uğraşılar sonucu, belki 1-2 kelimeyi net olmayan bir şekilde taklit edebilirler.

Büyük papağanlardan ara, eklektüs ve kakadu konuşmadan ziyade taklit yetenekleri ile dikkati çekerler. Daha çok renkleri ve dış güzellikleri nedeniyle beslenirler. 15-20 kelimeye kadar artırılabilen bir kapasiteleri vardır. Konur cinsi papağanlar iyi konuşuculardır. Büyük tür konur papağanları, küçük tür papağanlara göre konuşma yetenekleri daha fazladır. Lori adı verilen kuşlar ise, hem konuşma yetenekleri hem de oyuncu mizaçları ile dikkati çekerler. Yüksek tepeler minahı da aynı şekilde iyi bir taklitçi ve oyuncudur.

Dünyanın en iyi konuşan kuşları, amazon ve gri papağanlardır. Özellikle gri papağanların kelime hazneleri yıllar içinde 700-800 kelimeye kadar çıkabilir. Son 100 yıldır insanların gözdesidirler. Konuşma şampiyonu olan gri papağanlara, “papağanların mercedes’i” adı verilir. Sadece kelimeleri söyleme değil, birçok cümle kurma yanında şarkı söyleme ve dans etme yetenekleri de vardır.

Guiness rekorlar kitabına geçmiş dünyanın en çok kelimeyi konuşan papağanı Prudle isimli bir gri papağandır. 1958 yılında Uganda’da eğitime alınan bu papağan, 1977 yılına gelindiğinde yaklaşık 1000 kelimeyi, doğru ve anlaşılabilir bir biçimde taklit etme yeteneğine sahipti.

Papağan Konuşturma Yolları

Papağanlar, sahipleri öldükten sonra yıllarca onun sesi ile konuşarak hatırasını yaşatırlar. İngiltere’nin eski Başbakanı Winston Churchill’in 1965 yılında ölmeden önce birlikte yaşadığı ara cinsi papağan bugün 104 yaşındadır. Bu papağanın hala Churchill’in sesini taklit ederek konuştuğu bildirilmiştir.

Sahibi ABD’de yaşayan bir ressam olan N’kisi adlı gri papağan, 950 kelime bilmektedir. Kendi cümlelerini kuran ve espiri yapma yeteneğine sahip olan bu papağanın Ocak 2004’de özel bir TV’de belgeseli yayınlanmıştır.

Her gri papağan konuşacak diye bir kural yoktur. Eğitime alındığından 6 ay sınra konuşmaya başlayabildikleri gibi, senelerce hiçbir kelime söylemeyip, aniden konuştukları da görülmüştür. Genelde tek bir kelimenin telaffuzundan sonra gerisi gelir. Papağan alırken amaç konuşmasını sağlamaksa, mümkünse genç olanlar tercih edilmelidir.

Konuşan papağanların fiyatları, eğitilmemiş olanlara göre oldukça yüksektir. Eğer konuşan papağan tercih edilecekse, satın almadan önce mutlaka konuşması değerlendirilmeli, fiyatı ona göre ayarlanmalıdır.

Gri papağan türleri arasında konuşma açısından bir fark yoktur. Kongo türünün ses frekansı daha yüksektir. Her iki tür de(Kongo ve Timneh) aynı derecede konuşma yeteneğine sahiptir. Yurt dışında uysal yapısı ile Timneh türü tercih edilirken, Türkiye’de daha iri ve gösterişli olması sebebi ile Kongo türüne daha fazla rağbet vardır. Türkiye’deki ay ayar iki farklı türden Kongo gri papağanların fiyatı bu nedenle daha pahalıdır.

Erkek cinsin konuştuğu, dişinin ise konuşmadığı veya zor konuştuğu yaygın inanışı yanlıştır. Kural olarak doğal yaşantıda erkek kuşlar, dişilere göre güzel ve etkileyici öterler. Fakat burada ötmeden ziyade bir taklit söz konusu olduğu için, cinsiyetler arası kayda değer bir fark saptanmamıştır.

Papağan Konuşturma Yöntemleri

Papağanların ses telleri yoktur. “trakea” adı verilen nefes borusundan konuşurlar. Taklit edilen ses, sanki bir teybe kaydedilmiş gibidir. Kimin konuşmasını taklit ediyorsa, aynı onun gibi konuşur. Bu durum insanlar arasında genelde şaşkınlıkla karşılanır. Papağanlarda konuşmaya başlama yaşı ile, o papağanın sürü içerisinde psikolojik gelişimini tamamlanması arasında doğru orantı vardır. Amazon cinsi papağanlar, 6 aylık oluncaya kadar anne ve babalarının himayesindedirler. Bu sürenin sonunda, hayatlarını tek başlarına sürdürmeye ve sürü içerisinde aktif rol almaya başlarlar. Yapılan çalışmalar amazonların 6 aylıktan itibaren ilk kelimeleri telaffuz etmeye ve bunları bağlayarak deyimler ve cümleler kurmaya başladıklarını göstermiştir. Aynı durum, timneh cinsi gri papağanlar için de geçerlidir. 6 aylıktan itibaren ve basit cümleler oluşturmaya başlarlar. Kongo türü ise doğal ortamda ancak 1 yaşını doldurduktan sonra ailenin himayesinden kurtularak sürü içinde aktif rol aldıkları için, bu sürenin sonunda ilk kelimelerini söylemeye başlarlar.

Papağanlarda konuşmanın yanında günlük hayattaki sesleri de başarıyla taklit etme yetenekleri vardır. Sultan papağanı, gri papağan, amazon papağanı, konur ve kakadu cinsi papağanlar bu konuda oldukça başarılıdır. Evdeki kapı zili, telefon zili, mikro dalga fırın sesi, kapı gıcırdaması, panjur açma sesi gibi yüksek frekanslı mekanik sesleri başarıyla taklit ederler. Bu konuda o kadar başarılıdır ki, kalkıp telefona veya kapıya bakmaktan kendinizi alamazsınız.

Evde bulunan Kongo cinsi gri papağanım(Mustafa), telefon sesini çok iyi taklit ettiği için beni defalarca yanılttı. Ben de telefon iki kez çaldırıyor. Eğer bakmazsam “efendim” şeklinde benim sesimle cevap veriyor.

Bir papağanı konuşturmanın pratik yolu yoktur. Konuşmaya başlaması, kelime dağarcığını artırması ve cümleler kurması ancak sizin ona zaman ayırıp, onunla konuşmanızla mümkündür. Ne kadar çok emek verirseniz, o derecede karşılığını alırsınız.

Papağanlar kadın ve çocuk seslerini, erkek sesine göre daha iyi taklit ederler. Bu nedenle bir bayan veya çocukla eğitimine, papağanı satın alıp bir süre size alışmasına izin verdikten sonra başlanmalıdır. İlk günden itibaren onunla yumuşak bir tonda konuşmanız, size alışması için vereceğiniz eğitimin bir parçası olacaktır.

Eğitime tek bir kelimeyi tekrarlayarak başlayınız. 15’er dakikalık 2 periyot şeklinde ve mümkünse günün aynı saatlerinde çalışınız. Eğitim sırasında papağanınızın dikkatini size vermesini sağlayınız. Ortam çok sessiz veya çok gürültülü olmamalıdır. Zaman içerisinde ona söylediğiniz kelime sayısını artırınız. Bu süre zarfında papağanınız konuşmaya başlamasa da, eğitim kelimelerini hafızasına kaydetmeye devam edecektir.

Papağan Konuşturma Teknikleri

Papağanın ilk dönemde çıkardığı seslere karşılık,, çeşitli kelimelerle cevap veriniz. O öttükçe, siz konuşunuz. Zamanla sizinle konuşarak iletişim kurması gerektiğini anlayacak ve bunun için gayret gösterecektir.

Eğitim sırasında dikkatini dağıtacak davranışlardan kaçınınız. Huzursuz olduğu bir zamanda verilen eğitimin faydası olmayacaktır. Papağanınız uygun değil ise, kafes içinde hareket edip, kendisini size veremeyecektir. Uygun zamanda ise, dikkatle sizi izler, göz bebekleri küçülmüştür, fazla hareket etmez, sanki söylediklerinizi anlıyor gibidir.

Papağan cinsi kuşların konuşmaya başlama yaşları farklılıklar gösterir. Muhabbet kuşları için bu süre 1. Aydan sonra iken, gri papağan ve amazon papağanı gibi papağanlarda 6-12 aya kadar uzayabilir.

Evde olmadığınız saatlerde eğitimin devam etmesi için CD ve kasetlerden faydalanabilirsiniz. Bu kasetleri evde kendiniz de hazırlayabilirsiniz. Burada önemli olan kaset çalma süresinin de 15 dakikayı aşmamasıdır. Çünkü genellikle bu süre sonunda papağanın dikkati dağılır. Yine evde olmadığınız zamanlarda kısa süreli olarak televizyonda çocuk programlarını da izletebilirsiniz.

Papağanlar, konuşmaya ileriki yaşlarda başlayabilirler. Önceleri anlaşılmaz bir şekilde mırıldanmalar duyulur. Bu durum o papağanın en azından konuşma yeteneğinin olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilmelidir. Bir süre sonra kelimeleri gayet net bir şekilde telaffuza başlayacaktır. Bazı papağanlar, bir kelimeyi diğerlerine göre tercih edebilirler. Özellikle heyecanla söylenmiş bir klime, onların dikkatini daha çabuk çeker. Örneğin ağzınızdan bir defa kaçırdığınız bir küfrü, ertesi gün papağanınızın söylemeye başladığını hayretler içinde görürken, çok sevdiğiniz oğlunuzun ismini defalarca tekrarlamanıza rağmen, papağanın ağzından duymanız için 4-5 ay gibi bir süre geçmesini bekleyebilirsiniz.

Bazen papağan, kısa bir cümleyi söylemede zorlanabilir. Böyle bir durumda cümleye kelime ekleyerek o şekilde telaffuz etmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin diğer gri papağanım Abidin, “seni seviyorum” cümlesini söylemezken “ seni çok seviyorum” cümlesini rahatlıkla söylemiştir.

Eski bir kural olarak papağanımız konuşmayı öğrenmeden kesinlikle ıslık çalmayı öğretmeyiniz. Çünkü ıslık çalmak konuşmaya göre daha kolay olduğu için, papağanınız bu yolu seçer. Bu durumda konuşmayı öğrenmesi zorlaşır. Birkaç kelime öğrendikten sonra ıslıkla çeşitli melodileri öğretebilirsiniz.

Papağanlar ilk dönemlerde kelimeleri ezberledikleri için yerli yersiz kullanırlar. Konuşmada amaç, taklit yeteneğini kullanarak ötmektir. Zaman geçtikçe iyi bir eğitimle yerinde ve anlamlı konuşmaya başlarlar. İlk dönemdeki kelimeleri tam bir teyp kaydı olarak düşünün. Teybe hangi sesi, hangi frekansta söylerseniz, onu dinlersiniz. Özellikle griler, amazon ve diğer büyük papağanlar, kelimeyi söyleyenin sesini taklit ederek konuşurlar. Yani evin tüm fertlerinin sesinden çeşitli kelimeler duymak mümkündür. Bir kelimeyi uzaktan söylerseniz, kayıt uzaktan yapılacağı için, papağan o kelimeyi daha düşük frekansta söyleyecektir. Bu nedenle, ne söylerseniz onu duyacağınız için, kelimeleri net olarak telaffuz etmelisiniz. Örneğin papağanınıza “nasılsın” yerine “nassın?” derseniz oda size aynı şekilde seslenecektir. Gereksiz uzatma ve kısaltmalar yapmayınız. Kelime sonlarını yuvarlamadan iyice vurgulayınız. Tek düze değil ahenkli bir şekilde söyleyiniz.

En Çok Konuşan Papağan Cinsleri

Bazı kelimeler papağan için sıkıcı gelebilir. Bunları söylemek istemez. Üzerinde fazla durmadan başka bir kelimeye geçilmeli veya yanına birkaç kelime ekleyerek hoşuna gitmesi sağlanmalıdır. Örneğin “merhaba” kelimesini ısrarla söylemiyorsa, “merhaba güzel kuş” cümlesini çalışabilirsiniz. Tabii ki bu çalışmalar papağan konuşmaya başladıktan sonraki aşamada yapılmalıdır.
Yabancılar karşısında konuşmada son derece isteksiz olurlar. Bu durum, daha çok içe dönük yapılarından kaynaklanır. Uzun süreli ilgi odağı olmaktan hoşlanmazlar. Bir süre sonra zorlama olmaksızın kendi kendilerine konuşmaya başlarlar. Papağanların en çok konuşmayı sevdikleri saatler 08:00 – 09:00 ile 17:00-18:00 arasıdır.

Konuşmaya başlayan papağanınıza daha neler öğretebilirsiniz? Yaşam sürelerinin uzunluğu göz önünde tutulacak olursa, uzun yıllar neyi duymak istiyorsanız, onu öğretmelisiniz. Eğer opera sevmiyorsanız, papağanınıza öğretmenizin anlamı yoktur. Bugün popüler olan bir parçayı uzun yıllar papağanınızdan dinlemek, hoşunuza gitmeyebilir.

Bir kelime ne kadar çok tekrarlanırsa, hafızasına o oranda yerleşecektir. Bu nedenle eğer papağanınız istemeden bir küfür öğrenirse, onun yanında bu kelimenin bir daha söylenmesini engelleyerek, unutmasını sağlayabilirsiniz. Eğer küfretmeye devam ediyorsa, yaklaşık 10 dakika kadar kafesin üzerini örtünüz. Bu durumdan hoşnut olmadığınızı anlayacaktır. Aradaki bağlantıyı tam olarak anlaması için, kafesi örtme ve açma zamanını iyi ayarlayınız.

Bir papağana konuşma eğitimi vermek, iki papağan ile çalışmaya göre daha kolaydır. Çünkü işin kolayına kaçan papağanlar, kendi aralarında konuşarak sizinle iletişim kurmazlar. Çünkü işin kolayına kaçan papağanlar, kendi aralarında konuşarak sizinle iletişim kurmazlar. Bu nedenle konuşturma eğitimi oldukça zor olur. Fakat gündüz saatlerinde yalnız kalıyorlarsa, canları sıkılıp davranış bozukluğu gösterebilir, hatta bu davranışları alışkanlık haline getirebilir. Bu ndenle tek papağanların oyalanması için kafese mutlaka çeşitli oyuncaklar konulmalı, bu oyuncaklar her gün değiştirilmelidir. Bazı kuş türlerine göre kafese ayna samanın, papağanı oyalamada büyük faydası varken diğer bir grup, aynanın olumsuz etki yapacağını söylemektedirler. Benim önerim, eğer gündüz yalnız kalıyorsa yanına farklı cinsten bir papağan(gri papağan yanına sultan papağanı gibi) koymanızdır. Böylece gündüzleri canı sıkılmazken, konuşma eğitimi de ikinci papağandan olumsuz etkilenmez.

Konuşulanı Anlama ve Anlamlı Cevap Verme

Papağanınızın sadece konuşmakla kalmayıp, sizinle bağlantı kurması ve kelimeleri zamanında ve yerinde kullanılması, vereceğiniz iyi bir eğitimle mümkündür. Son yıllarda bu konuda birçok iletişim içine girmek, son derece keyifli bir duygudur.

1950’li yıllarda bazı Avrupalı araştırmacılar, gri papağanların konuşmanın yanında verilen bazı görevleri de rahatlıkla ve bireyler arasında bazı anlamlı doğal seslerle haberleşmenin ve iletişimin sağlanabileceği saptanmıştır. Küçük yaşta alınan papağanlara uzun yıllar eğitim verilmiş ve büyük aşamalar kaydedilmiştir.